رد اعتبار نامه خسرو قشقایی در مجلس شورای اسلامی

رد اعتبار نامه خسرو قشقایی در مجلس شورای اسلامی

در جریان اختلافات شاه و محمد مصدق در سال ۱۳۳۲ و پس از کودتای ۲۸ مرداد، برادران قشقایی یعنی محمدناصر خان، ملک‌منصور خان، محمدحسین خان و خسرو خان به عنوان سران ایل قشقایی از مصدق حمایت کردند و ایل قشقایی تنها نیروی مسلحی بود که به حمایت از محمد مصدق تفنگ به دست گرفت. پس از سرنگونی دولت مصدق و استقرار دولت سپهبد زاهدی، املاک برادران قشقایی مصادره شد و آن‌ها مجبور به اقامت در اروپا شدند.

خسرو خان پس از خروج از ایران راهی کشور ایتالیا شد؛ سپس در شهر مونیخ آلمان ساکن شد و تا سال ۱۳۵۷ در آنجا زندگی کرد. وی در این مدت نشریه باختر امروز را به کمک دانشجویان جبهه ملی منتشر ساخت .

بنا به ادعای امیراصلان افشار سفیر وقت ایران در آلمان، خسرو خان که در کشور مزبور فعالیت های وسیعی بر علیه محمدرضا شاه داشته است با دعوت سفیر برای سازش شرکت می کند ولی در پاسخ به امان گرفتن برای بازگشت و زندگی آزادانه در ایران می گوید که به دلیل بدهی ۷۰۰ هزار مارکی نمی تواند از آلمان خارج شود و به ایران برگردد.سفیر بدون اطلاع خسرو خان مراتب را به شاه گزارش می کند و بلافاصله شاه چکی به مبلغ ۷۰۰ هزار مارک برای رفع بدهی و خطر زندانی شدن در آلمان برای وی صادر می کند، خسرو خان مبلغ را دریافت می کند ولی در نهایت به خمینی می پیوندد.[1]دوران تبعید برادران قشقایی در اروپا به مدت ۲۵سال به طول انجامید و خسرو در این مدت در فعالیت های جبهه ملی ایران در اروپا فعال بود و مدتی نیز نشریه شعبه اروپا را وی اداره و منتشر می کرد. او پس از انقلاب به ایران آمد و از طرف مردم اقلید برای نمایندگی در مجلس شورای اسلامی انتخاب شد ولی اعتبار نامه اش همراه با گروه دیگری از ملی گرایان منتخب در مجلس اول رد شد و از این تاریخ او به مبارزان با حکومت اسلامی پیوست و در همین راستا سر انجام دستگیر و اعدام شد. در این نوشته به استناد به صورت جلسه مجلس شورای اسلامی دوره اول جلسه شانزدهم به دلایل رد اعتبار نامه او پرداخته می شود.

قبل از این که وارد گزارش محلس شورای اسلامی در مورد رد صلاحیت خسرو قشقایی شویم لازم است اشاره ای به یکی از اقدامات مشترک خسرو قشقایی و دکتر ابراهیم یزدی قبل از انقلاب در مورد مخالف با نظام شاهنشاهی را در این قسمت نمایش دهیم که وی از همفکران و همکاران ابراهیم یزدی و انقلابیون از جمله مهندس چمران بوده است که اینک متهم به همکاری با رژیم سلطنتی شده است. علاوه بر همکاری سیاسی این دو یعنی خسرو قشقایی و دکتر ابراهیم یزدی روابط مالی و تجاری نیز با هم داشته اند که به نامه خسرو قشقایی در این بخش هم اشاره می کنیم:

-       تظاهرات ۱۵ خرداد که توسط خسرو قشقایی و ابراهیم یزدی رهبری می شد، یکی از علل هایی بود که مصطفی چمران را به مصر کشاند تا به تاسیس اولین پایگاه آموزشی جنگ های مسلحانه بپردازد.[2]

-       «چمران پس از اتمام تحصیلات و پس از تظاهرات پانزده خرداد توسط خسرو قشقایی به‌همراه ابراهیم یزدی، رهسپار مصر شد و به تاسیس اولین پایگاه آموزش جنگ‌های مسلحانه پرداخت. او به مدت دو سال، در زمان جمال عبدالناصر، سخت‌ترین دوره‌های چریکی و پارتیزانی را آموخت و به‌عنوان بهترین شاگرد این دوره شناخته شد. در مصر با مشاهده جریان ناسیونالیسم عربی به جمال عبدالناصر اعتراض کرد و جمال ضمن پذیرش این اعتراض گفت که جریان ناسیونالیسم عربی آن‌قدر قوی است که نمی‌توان به‌راحتی با آن مقابله کرد و به دنبال آن به چمران و یارانش اجازه داد که در آن کشور نظرات خود را بیان کنند.»[3]

-        ابوالفضل بازرگان – برادر زاده مهندس بازرگان - از اعضای نهضت آزادی می نویسد: «در همان زمان شنیدم که آقایان خسرو و ناصر قشقایی، که هر دو عضو جبهه ملی بودند، به مصر رفته و مذاکراتی را در این زمینه انجام داده بودند.» سران نهضت آزادی در خارج از کشور، از جمله دکتر ابراهیم یزدی و دکتر مصطفی چمران در توافق با مقام‌های مصری در دی‌ماه ۱۳۴۲، اساس‌نامه تشکیلاتی تحت عنوان «سازمان مخصوص اتحاد و عمل» یا «سماع» را تنظیم و آن را تسلیم جمال عبدالناصر کردند. بر مبنای این توافق قرار بود افراد این سازمان و همچنین افرادی که با معرفی این سازمان معرفی می‌شدند برای طی دوره‌های چریکی به قاهره بروند.[4]

-       یک سند سفارت آمریکا نیز از فعالیت وی بر علیه حکومت شاهنشاهی در ۲۸ دیماه ۱۳۳۶ می نویسد:

-       سند شماره (7) - از: معاون ریاست بخش طرح ها

-       29 دسامبر 57 - 8دی 36

-       یادداشت برای رئیس اداره تحقیق فدرال (اف.بی.آی) آقای : اس. جی. پاپیچ

-       سازمان مرکزی اطلاعات ( سیا) - واشنگتن دی. سی.

-       موضوع : خسروخان قشقایی

-       1 - یک منبع معتبر و حساس گزارش کرده است که خواهرزاده خسروخان قشقایی یعنی امیر عبداللّه قشقایی که پزشک است و در شماره یک: خیابان مین، چیشلوم، مین زندگی می کند از وی دعوت کرده است که به آمریکا سفر نماید.

-        

-       2- خسروخان قشقایی که ایرانی است در سال 1920 در شیراز، ایران متولد گردید. وی یکی از رهبران تبعید شده قبیله قشقایی ایران است. رهبران قشقایی به خاطر مداومت در مخالفت علیه رژیم کنونی ایران که گاه منجر به شورش مسلحانه می شد، در حدود سال 1954 مجبور به فرار شدند. فرد مورد بحث در حال حاضر در شهر مونیخ آلمان به سر می برد و با تمام عناصر ضد رژیم مقیم خارج در ارتباط می باشد.»[5]

 نامه خسرو قشقایی به ابراهیم یزدی

با تقدیم عرض سلام و‌‌ارادت. امید است که مزاج‌ شریف مقرون به صحت ‌و سلامت باشد. جویای حال من بودید،

بحمدالله سلامت هستم. تازه قابل عرض ندارم.

متاسفانه آدرس که داده بودید عوضی بوده است و دو نامه که برایتان فرستاده بودم برگشته، لذا این نامه را

به وسیله ی یکی از دوستان مشترک می فرستم، امیدوارم برسد. من نه مایل هستم و نه حوصله گله دارم

ولی راه و رسم روزگار این نبود که دانسته آنقدر باعث ناراحتی من بشوید و برای یک فکر واهی و فرستادن

آدرس و امانتی که برای من قرار بود فرستاده شود، چندین هزار مارک ضرر بزنید.

خلاصه خواهش می کنم الان هزار دلاری‌ را که نوشته بودید از قالی های من فروخته اید بفرستید که اقلا کرایه حمل و‌نقل من به دست بیاید. باور کنید اگر در بدترین وضع مالی نبودم، کل این قالی که از مردم قرض کرده بودم تقدیم می کردم. امیدوارم طوری نشود که برای یک موضوع بسیار بسیار کوچک اطمینان و‌اعتماد به کلی و بیشتر از بین برود.

دیگر مصدع نمی شوم اگر کاری‌ باشد که از عهده من ساخته شود با کمال میل انجام خواهد شد.

دوست مشترک نوشته اند که من خان هستم می توانم پول پیدا کنم و صلاح اندیشی فرموده اند که از پولی که از فروش قالی به دست آمده صرف نظر کنم. حالا از استفاده آن بگذریم، اصل قیمت که باید به دست برسد. به فرض اینکه من خان باشم و پولی داشته باشم، چه‌ ربطی به امور تجارتی دارد ؟

اگر این طور بشود پس باید هر کس پول دارد و معامله می کند اصل مایه را هم به نماینده مورد اطمینان خودش بدهد. از نظر اخلاقی و روحی این موضوع برای من خیلی قابل اهمیت است. انشاالله آن طوری که فکر می کنم نشود.

ارادتمندتان، خسرو قشقایی» منبع: شصت سال صبوری و شکوری، جلد دوم، بخش‌ ششم، نامه شماره ۲۰۵۱

با این سوابق آشنایی و همسنگری این دو در مجلس شورای اسلامی دوره اول در برابر هم قرار گرفتند و گزارش ابراهیم یزدی در مورد خسرو قشقایی را باهم در نوشته بعدی مرور خواهیم کرد. 

---

[1]   تاریخ شفاهی بنیاد مطالعات ایران مصاحبه با امیراصلان افشار دقیقه ۵۶

[2] رادیو تهران - صدای پایتخت صدای همدلی- شهید مصطفی چمران؛ مردی از تبار مقاومت.

[3] ناگفته‌های ابوالفضل بازرگان از شاخه نظامی نهضت آزادی و استعفای بازرگان از نخست‌وزیری -  ۲۴ آبان ۱۳۹۸

[4] ۳۱ خرداد ۱۴۰۲ کارنامه و کتابشناسی شهید چمران/ماموریت خطرناک در منطقه نبعه

[5]حت-نظر-بودن-خسرو-قشقایی-در-آمریکا      پایگاه مرکز اسناد لانه جاسوسی -